Hiểu đúng về sang chấn tâm lý góp phần quan trọng trong việc xây dựng sức khỏe tinh thần và phục hồi sau những trải nghiệm khó khăn. Cùng Lịch Việt tìm hiểu về sang chấn tâm lý và cách vượt qua nó trong bài viết dưới đây nhé.
Thế nào là sang chấn tâm lý
Sang chấn tâm lý là nỗi ám ảnh tâm lý, tinh thần mà người bệnh chưa thể vượt qua được. Sang chấn tâm lý xuất hiện khi bạn trải qua một sự kiện đau thương và bạn không thể quên đi cảm giác đó. Khi gặp một tình huống tương tự, gợi nhớ đến sự kiện đó, tâm trí bạn luôn cảm thấy ám ảnh, sợ hãi.
Ví dụ: Một người bị tai nạn giao thông, phải nhập viện cấp cứu. Sau khi xuất viện, người đó thường xuyên bị ám ảnh bởi những hình ảnh kinh hoàng trong vụ tai nạn, dẫn đến mất ngủ, lo lắng, sợ hãi khi lái xe hoặc đi bộ trên đường. Trường hợp này có thể coi như người đó đang gặp phải sang chấn tâm lý.
.jpg)
Một số nguyên nhân phổ biến dẫn đến sang chấn tâm lý
- Bị lạm dụng hoặc tấn công về thể chất: Tất cả các hành vi gây đau đớn cho thể xác, kể cả có sử dụng vũ khí hay không.
- Bạo hành tâm lý: các hành động như chì chiết, sỉ nhục, và đổ lỗi cho nạn nhân trong mọi tình huống.
- Bỏ bê thời thơ ấu: Việc không nhận được sự chăm sóc, hỗ trợ y tế, và giáo dục thích hợp trong thời thơ ấu có thể để lại hậu quả lớn cho tâm hồn.
- Tai nạn hoặc bệnh nghiêm trọng: bao gồm các tai nạn, thương tích, bệnh tật, hoặc các ca phẫu thuật đáng sợ tạo cảm giác bất an, ám ảnh.
- Nạn nhân hoặc nhân chứng của bạo lực: Cảm giác bất lực và sợ hãi có thể nảy sinh khi bạn chứng kiến bạo lực cực đoan, bao gồm cả các hành động như giết người và tự tử.
- Nỗi đau do chia cách: bao gồm sự mất mát khi chia cắt người thân yêu, như ba mẹ, người chăm sóc, bạn thân, vợ/chồng,...
- Thảm họa tự nhiên hoặc nhân tạo: Những sự kiện như lũ lụt, động đất, hoặc các thảm họa nhân tạo như cháy nhà có thể tạo ra cảm giác bất an và sợ hãi, góp phần vào sang chấn tâm lý.
- Chiến tranh, khủng bố, bạo lực chính trị: việc tiếp xúc với các hành động khủng bố như đánh bom, bắn súng, hoặc các sự kiện liên quan đến bạo lực chính trị.
.jpg)
Tất cả những sự kiện này có điểm chung là gây ra cảm giác bức bối, ám ảnh, sợ hãi, và bất lực. Sang chấn tâm lý có thể tạo ra một cảm giác ám ảnh tột độ khiến người bệnh không thể thoát ra khỏi các sự kiện trong quá khứ.
Hậu quả của sang chấn tâm lý
Ngày càng nhiều người phải đối mặt với những triệu chứng của sang chấn tâm lý, thậm chí có những người không hề có ý thức về tâm bệnh này. Việc không điều trị tác động này có thể gây hủy hoại và xâm nhập vào mọi khía cạnh của cuộc sống. Dưới đây là những hệ quả và ảnh hưởng phổ biến nhất:
- Lạm dụng các chất gây nghiện
- Nghiện rượu
- Khó duy trì mối quan hệ thân thiết và lựa chọn đúng người bạn đời
- Xung đột không ngừng với người thân yêu.
- Tránh né hay chống đối xã hội
- Cảm giác liên tục bị đe dọa
- Hành vi tự hủy hoại bản thân
- Suy nghĩ phản ứng không kiểm soát
- Triệu chứng rối loạn phân ly
- Luôn trong tình trạng chán nản, xấu hổ và tuyệt vọng
- Cảm thấy bản thân vô dụng, không có giá trị
- Xuất hiện các mẫu hành vi bắt buộc
- Mất niềm tin vào mọi thứ từng tin tưởng trước đây.
.jpg)
Làm thế nào để vượt qua sang chấn tâm lý?
Cách để tự bản thân vượt qua sang chấn tâm lý
- Tìm hiểu về sang chấn tâm lý: Đầu tiên, hãy tìm hiểu về tình trạng và triệu chứng của sang chấn tâm lý để có cái nhìn tổng quan về tình hình của bản thân.
- Tìm sự hỗ trợ: Tìm kiếm sự hỗ trợ từ gia đình, bạn bè, hoặc chuyên gia tâm lý. Chia sẻ cảm xúc và suy nghĩ của bạn để giảm bớt áp lực và tìm được hướng đi tích cực.
- Xây dựng mạng lưới xã hội: Tạo mối quan hệ xã hội lành mạnh và hỗ trợ trong việc vượt qua sang chấn tâm lý. Gặp gỡ và kết nối với những người có cùng sở thích và mục tiêu.
- Tập trung vào cải thiện sức khỏe tinh thần: Bạn cần đặt việc chăm sóc bản thân lên hàng đầu. Thực hiện các hoạt động giảm căng thẳng như yoga, thiền định, hoặc tập thể dục để giữ cho tâm trí và cơ thể cân bằng.
- Xây dựng một lối sống lành mạnh: việc ngủ đủ giấc, sử dụng các chất dinh dưỡng phù hợp với cơ thể, tránh cồn và chất kích thích và ăn các bữa nhỏ suốt một ngày để duy trì năng lượng là một cách rất hiệu quả để giảm căng thẳng.
- Đặt mục tiêu và hành động: Đề ra những mục tiêu rõ ràng và thiết lập các bước hành động cụ thể để tiến lên phía trước. Điều này sẽ giúp bạn tập trung và tăng cường sự tự tin.
.jpg)
Cách giúp đỡ người khác vượt qua sang chấn tâm lý
- Lắng nghe chân thành: Hãy lắng nghe một cách chân thành và không đánh giá khi người khác chia sẻ về trạng thái tâm lý của họ. Điều này giúp họ cảm thấy được quan tâm và có sự hỗ trợ.
- Cung cấp sự hỗ trợ thông qua lời khuyên: Nếu có kinh nghiệm hoặc kiến thức liên quan, bạn hãy cung cấp lời khuyên xây dựng và khuyến khích người khác tìm kiếm giải pháp cho tình huống của họ.
- Hướng dẫn nơi điều trị: Giới thiệu các chuyên gia tâm lý, nhóm hỗ trợ, hoặc sách báo để giúp người bệnh tiếp cận thông tin và hỗ trợ chuyên sâu.
- Khích lệ họ tự quyết định và tôn trọng quyền riêng tư: Luôn tôn trọng quyền riêng tư và không gây áp lực lên người khác trong quá trình vượt qua sang chấn tâm lý. Bạn hãy để họ đi theo tốc độ của mình và tìm hiểu từ trải nghiệm của bản thân họ.
- Đồng hành và khích lệ: Hãy ở bên cạnh và khích lệ người khác trong quá trình họ vượt qua sang chấn tâm lý. Đôi khi, chỉ cần sự hiện diện và lời động viên nhỏ nhặt của bạn cũng có thể có tác động lớn.
.jpg)
Hãy luôn nhớ rằng, quá trình chữa lành sang chấn tâm lý không dễ dàng, nhưng bạn không cô đơn trên chặng đường này. Bằng sự kiên nhẫn, sự hỗ trợ từ người thân, bạn bè và các chuyên gia, bạn có thể vượt qua những thử thách và tìm lại cân bằng trong cuộc sống của mình. Đừng ngần ngại tiến lên phía trước, bởi bạn xứng đáng với một cuộc sống lành mạnh và hạnh phúc.
Theo dõi chuyên mục Sức khỏe tinh thần từ Lịch Việt để nhận những thông tin về sức khỏe, tâm lý mới nhất nhé.
.jpg)
